4/4/10

Στο Μυαλο του Τζον Μαλκοβιτς (Being John Malkovich, 1999)

Με διαφορά η πιο αλλόκοτη ταινία των `90s. Και μια από τις πιο έξυπνες, αναζωογονητικές, ευφάνταστα αστείες. Στον ημιώροφο μεταξύ εβδόμου και ογδόου του κτιρίου μιας εταιρίας, πίσω από ένα ερμάριο αρχείων, υπάρχει ένας κρυφός διάδρομος. Οδηγεί μέσα στο κεφάλι του ηθοποιού John Malkovich, στο βλέμμα του, τη σκέψη του. Κάθε φορά, για χρονικό διάστημα μόλις 15 λεπτών, με σημείο εξόδου κάπου δίπλα στην εθνική οδό όπου ο επισκέπτης προσγειώνεται μετά από πτώση από τον ουρανό. Τρελό; Παρανοϊκό; Σίγουρα. Και δεν είναι το μόνο ασύμβατο με την κοινή λογική ή τους κανόνες της Φυσικής στοιχείο που καλείται να χωνέψει κανείς σε αυτή τη μεταφορά του σεναρίου του Charlie Kaufman. Είναι όμως αυτό που κάνει την παρθενική κινηματογραφική απόπειρα του Spike Jonze πέρα από άκρως ενδιαφέρουσα και αντισυμβατική, ταυτόχρονα και προκλητική τόσο για τον ίδιο όσο και για το θεατή.

Ο μέχρι πρότινος σκηνοθέτης μουσικών βίντεο και τηλεοπτικών spot, χωρίς να απαρνιέται εξ` ολοκλήρου τις καλλιτεχνικές του καταβολές, εξισορροπεί τη σεναριακή τρέλα με μια μεστή απεικόνιση, αποφεύγοντας να δώσει στο φιλμ ρυθμούς βιντεοκλίπ που θα το έθεταν σε κίνδυνο υποβιβασμού στην κατηγορία της ποπ κουλτούρας. Μαζί με τις πολύ ισορροπημένες για τα τεκταινόμενα ερμηνείες των κεντρικών χαρακτήρων (John Cusack, Cameron Diaz, Catherine Keener) το παράδοξο εξομαλύνεται σε μια σχεδόν λογική διάσταση, βαθαίνοντας την ταινία με έναν ακόμη τόνο σουρεαλισμού. Η ανακάλυψη σύντομα θα γίνει προϊόν οικονομικής εκμετάλλευσης, προσφέροντας σε ολοένα και περισσότερο κόσμο την ανανεωτική εμπειρία της «εγκεφαλικής επαφής» μα ταυτόχρονα και μια ισχυρή δόση ψυχικής απελευθέρωσης: Έτσι πίσω από τη βιτρίνα της ψυχεδελικής κωμωδίας, το Being John Malkovich επιχειρεί ένα μακροβούτι στο λαβύρινθο του νου λειτουργώντας με κανόνες ψυχαναλυτικούς. Επιτρέπει στους κοινωνούς της σκέψης του Malkovich να ξεφύγουν από τα όρια της ίδιας τους της προσωπικότητας, απελευθερώνοντας καταπιεσμένα ένστικτα αυταρχισμού και ελεγκτικότητας, αποδεσμεύοντας ανασφάλειες και πάθη. Ειρωνεύεται τη μανία για το κυνήγι των 15 λεπτών διασημότητας που διακήρυττε ως προνόμιο ο Andy Warhol, πραγματεύεται την ανάγκη του ατόμου για συνεχή μεταμόρφωση, την ίδια την πολυπλοκότητα της ανθρώπινης φύσης καθώς και την αέναη αναζήτηση εσωτερικής ταυτότητας, για να καταλήξει σε ένα μακιαβελικό σύμπαν απόλυτης καταστρατήγησης της βούλησης. Μέσα από μια πληθώρα συμβολισμών, ο Jonzeσ τήνει μια σουρεαλιστική φάρσα ανατρεπτική, αιφνιδιαστική και άκρως απολαυστική, είτε παρακολουθηθεί ως ένας κοινωνικός ή ψυχογραφικός στοχασμός, είτε ως μια περίεργη κωμωδία καταστάσεων.

- ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ… Maxine (Catherine Keener): “Meet you in Malkovich in one hour…”

- ΟΛΑ ΣΕ ΘΥΜΙΖΟΥΝ… μα περισσότερο το άκρως συμβολικό σύμπαν που αποτυπώνει το σύγχρονο εξουσιαστικό κατεστημένο, ο John Malkovich που με μια απρόσμενη και θαρραλέα ερμηνεία αναπαριστά μια αλλοιωμένη έκδοση του εαυτού του, η στιγμή που ο ίδιος διαβαίνει το διάδρομο προς το ίδιο του το μυαλό, ο χιμπατζής που καταφεύγει στην ψυχανάλυση για να καταπολεμήσει τις ανασφάλειές του, τα cameo των Charlie Sheen (παίζοντας τον εαυτό του), Brad Pitt, David Fincher και Sean Penn καθώς και το ότι η απόλυτη παράνοια παρουσιάζεται σαν να είναι το πιο συνηθισμένο φαινόμενο του κόσμου…


- ΕΝΑΣ ΚΟΜΠΟΣ Η ΧΑΡΑ ΜΟΥ… εξαιτίας της ατολμίας των μεγάλων στούντιο να επενδύουν συχνότερα σε τέτοιου είδους αντισυμβατικές κινηματογραφικές προτάσεις.

- ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ… paranoid city >> 8,5/10

0 ΣΧΟΛΙΑ:

ΠΕΣ ΚΑΤΙ ΚΙ ΕΣΥ…