Ο Νονός, Μέρος 2ο (The Godfather - Part II, 1975)

Η δεκαετία του ’70, ποιοτικά μια από τις παραγωγικότερες του Αμερικάνικου κινηματογράφου, σημαδεύτηκε από την άνοδο μεγάλων ηθοποιών μα κυρίως σπουδαίων σκηνοθετών. Ωστόσο, ίσως να μην ήταν καθόλου παράτολμο να την κατονομάσει κανείς ως τη δεκαετία του
Francis Ford Coppola. Με τους δύο εξαιρετικούς Νονούς, το συνταρακτικό Αποκαλυψη Τωρα και τη Χιτσκοκική Συνομιλια, ο Αμερικανός σκηνοθέτης αξιοκρατικά ανήλθε στο βάθρο των κορυφαίων κινηματογραφιστών που έχει αναδείξει η 7η τέχνη. Η συχνά απόκοσμη αισθητική, η ψυχογραφική μελέτη των χαρακτήρων, η απελευθερωτικά καινοτόμος εικονοπλασία, αποτυπώθηκαν ως βασικά δομικά χαρακτηριστικά των έργων του, τα οποία όχι μόνο αναγνωρίστηκαν ποιοτικά την εποχή που κυκλοφόρησαν, αλλά κατόρθωσαν να αντέξουν το πέρασμα του χρόνου αποδεικνύοντας τη διαχρονική τους αξία.

Ιδίως δε ο δεύτερος Νονός, δεν ήλθε απλά να επεκτείνει ή να εκμεταλλευτεί την εμπορική –και καλλιτεχνική- δυναμική του προγόνου του, αλλά να σταθεί και ως ξεχωριστή οντότητα στο φιλμικό σύμπαν του σκηνοθέτη. Αποτελώντας τη μοναδική περίπτωση κατά την οποία sequel αποδεικνύεται ισάξιο, ακόμη ίσως και ανώτερο από το πρωτότυπο, διεκδίκησε 12 βραβεία Όσκαρ αποσπώντας τελικά 6, μεταξύ των οποίων αυτά των καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, δεύτερου αντρικού ρόλου για τον Robert De Niro και μουσικής για τον Nino Rota και την Carmine Coppola. Δικαιωματικά, μιας και ο δεύτερος Νονός αφενός επεκτείνει την αισθητική αντίληψη του πρώτου μέρους με μια ακόμη πιο ενδοσκοπική ματιά στους κεντρικούς του χαρακτήρες, αφετέρου δε αποτολμά να παραλληλίσει δύο ασύνδετες χρονικά ιστορίες με αλληλοδιακοπτόμενη συνοχή, αναγκάζοντάς τις να συναντηθούν στο τέλος νοηματικά στις κεντρικές αξίες του έργου. Ένα ασύνηθες σκηνοθετικό τόλμημα, που τελικά δικαιώνει την επιλογή του μέσω του διαρκώς ανακυκλούμενου ενδιαφέροντος που προκαλεί στο θεατή. Η πρώτη ιστορία πραγματεύεται την άνοδο του Vito Corleone (Robert De Niro) στο θρόνο του πρωτοπαλίκαρου της μαφίας μέσα από τα πρώτα του βήματα στη Σικελία και τη Νέα Υόρκη, ενώ η δεύτερη χρίζει ως κεντρικό πρόσωπο τον γιο του, Michael (Al Pacino) στην προσπάθειά του να επεκτείνει την οικογενειακή επιχείρηση στην Κούβα και το Las Vegas μια δεκαετία αργότερα.

Η νοηματική δομή του φιλμ συνδέεται μέσω δύο κεντρικών ιδεολογικών γραμμών, τις οποίες υποδεικνύει ο Vito στον γιο του: «Ο άντρας που δεν ξοδεύει χρόνο για την οικογένειά του δεν μπορεί ποτέ να γίνει πραγματικός άντρας» και «Κράτα τους φίλους κοντά σου, μα τους εχθρούς κοντύτερα». Η ιστορία του Michael Corleone περιστρέφεται γύρω από τους δύο αυτούς κεντρικούς άξονες, μιας και θα βιώσει τόσο την προδοσία όσο και την κατάρρευση της οικογενειακής του συνοχής. Είναι το σημείο όπου η ταινία αποσπάται από τον χαρακτήρα του τυπικού γκανγκστερικού φιλμ για να γιγαντωθεί ως μνημείο ψυχικής ενδοσκόπησης και νοητικής πραγματείας, τοποθετώντας τον κεντρικό της ήρωα στο ενδιάμεσο κρίσιμων αποφάσεων να παλεύει με την ανθρώπινη φύση που σφύζει από αδυναμία και πάθος για δύναμη, δόξα, εκδίκηση.

Δανειζόμενος τα χαρακτηριστικά μιας Αρχαιοελληνικής τραγωδίας, ο Coppola διευρύνει το πεδίο που ο ίδιος ανέσκαψε με τον πρώτο Νονο, ορθώνοντας ένα μνημείο που όχι άδικα αγιοποιήθηκε μέσα στο χρόνο. Και αυτό ίσως επειδή είναι ένα από τα ελάχιστα δείγματα που μπορούν να σταθούν πλάι στο χαρακτηρισμό της “κινηματογραφικής εμπειρίας”.

- ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΚΟΜΜΑΤΙΑ… Michael Corleone (Al Pacino): «Αν κάτι είναι βέβαιο σ’ αυτή τη ζωή, αν η ιστορία μας έχει μάθει κάτι, είναι το ότι μπορείς να σκοτώσεις τον οποιονδήποτε…»

- ΟΛΑ ΣΕ ΘΥΜΙΖΟΥΝ… πραγματικά όλα.

- ΕΝΑΣ ΚΟΜΠΟΣ Η ΧΑΡΑ ΜΟΥ… εξαιτίας του ότι θα χρειαστεί να περάσει πολύς καιρός ώστε να ξαναγραφεί μιας τέτοιας δυναμικής κινηματογραφική ιστορία.

- ΕΝ ΚΑΤΑΚΛΕΙΔΙ… μια ελεγεία στην ανθρώπινη φύση μα ταυτόχρονα και η καλύτερη γκανγκστερική ταινία όλων των εποχών  >> 10/10